W czwartek, 28 października 2021 r. w Muzeum Regionalnym w Pleszewie została otwarta wystawa pt. „35 lat po katastrofie w Czarnobylu”. Jest to relacja fotograficzna Krystiana Machnika – założyciela grupy Napromieniowani.pl, który odwiedził Czarnobylską Strefę Wykluczenia ponad 100 razy. Autor zdjęć jest także organizatorem wypraw do wszystkich stref zamkniętych na świecie, utworzonych w wyniku awarii w elektrowniach jądrowych, w tym do Czarnobyla oraz Fukushimy. W tak zwanej zonie spędził prawie rok swojego życia, odkrywając niemal wszystkie jej zakamarki. Angażuje się również w pomoce humanitarne skierowane do czarnobylskich babuszek – corocznie organizuje wyprawy pomocowe, w ramach których jego grupa odwiedza tzw. samosiołów, czyli ludzi, którzy nigdy nie pogodzili się z przymusową ewakuacją ze stref skażonych.

Z kilku tysięcy jego zdjęć, zrobionych podczas licznych podróży na Ukrainę, na wystawie znalazły się najciekawsze i najbardziej tajemnicze….

26 kwietnia 1986 roku, w oddalonej o 100 km od Kijowa czarnobylskiej elektrowni doszło do awarii, a w jej następstwie do wybuchu czwartego reaktora siłowni. Skażeniem zostały dotknięte przede wszystkim tereny Ukrainy, Białorusi i Rosji, a także Skandynawii, Europy Środkowej (w tym Polski), a chwilowym cała kula ziemska. Najbardziej ucierpiały obszary w bezpośredniej bliskości elektrowni, w tym miasta Czarnobyl i Prypeć, a także obszary położone co prawda daleko od miejsca katastrofy, w których jednak tego dnia spadł deszcz. Przyczyną eksplozji reaktora były wady konstrukcyjne; mimo to konsekwencje poniósł skazany na 10 lat pozbawienia wolności, Anatolij Diatłow, który nadzorował pracę reaktora. Możliwe, że w wyniku niedopełnienia procedur mogło dojść do naruszenia zasad bezpieczeństwa, a w efekcie przegrzania reaktora, stopienia jego rdzenia i eksplozji wodoru. W czasie samej awarii i usuwania jej skutków mogło zginąć kilkadziesiąt osób, lecz w wyniku choroby popromiennej nawet kilkaset.

Krótko po katastrofie mieszkańcy miejscowości położonych na terenie dzisiejszej Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia zostali ewakuowani. Zdecydowana większość nigdy nie powróciła, jednak nieliczni, nielegalnie, zdecydowali się na powrót. Do dzisiaj w pobliżu elektrowni żyje kilkadziesiąt osób, bez dostępu do elektryczności i cywilizacji. Masowy powrót miejscowych do strefy wykluczenia zaczął się w 1987 roku. Wróciło wówczas ok. 1200 osób, „samosiołów”, czyli samowolnych osadników. „Samosioły” wrócili nie tylko do miasta Czarnobyl, ale też do opuszczonych wiosek w południowej i południowo-zachodniej części strefy czarnobylskiej – łącznie do 13 wsi. Na początku 2016 r., w strefie czarnobylskiej mieszkało 158 „samosiołów”. Obecnie na Ukrainie żyje około 2 mln osób, które mają status poszkodowanych w wyniku katastrofy czarnobylskiej. Do tej pory nie wiadomo, na ile ta katastrofa wpłynęła chociażby na liczbę zachorowań na raka i inne choroby, które mogą być łączone ze skutkami promieniowania.

35 lat po katastrofie w Czarnobylu

wystawa fotografii Krystiana Machnika

listopad – grudzień 2021

kurator wystawy: kustosz Witold Hajdasz

Więcej zdjęć do obejrzenia w zakładce: Galeria.